Tổ trưởng công đoàn là người sống và làm việc hàng ngày với đoàn viên và CNLĐ, do đoàn viên trong tổ bầu ra, đại diện trực tiếp cho đoàn viên, công nhân viên chức, lao động trong tổ.

Tổ trưởng công đoàn có trách nhiệm đại diện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, công nhân lao động trong tổ; trực tiếp giải quyết các vướng mắc của đoàn viên, xây dựng cũng cố tập thể tổ đoàn kết, vận động các thành viên trong tổ tích cực sản xuất, kinh doanh, thực hiện nghiêm các chế độ chính sách của Nhà nước, nội quy, quy chế của cơ quan, đơn vị, góp phần thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển. Tổ trưởng công đoàn hoạt động tích cực, có hiệu quả thì tổ công đoàn sẽ mạnh và ngược lại.

Nội dung hoạt động chủ yếu của tổ trưởng công đoàn cần tập trung vào những vấn đề sau:

1. Tìm hiểu để nắm vững chủ trương đường lối của Đảng, các chính sách, pháp luật của Nhà nước và nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh, công tác ở tổ:

- Để hoạt động của tổ công đoàn có hiệu quả, thiết thực, là người đứng đầu tổ công đoàn, tổ trưởng công đoàn cần tranh thủ thời gian nghiên cứu, nắm vững các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước có liên quan đến công nhân, viên chức, lao động ở tổ, đặc biệt cần nắm vững những quy định của Bộ luật lao động về quyền lợi, nghĩa vụ của người lao động, về thời giờ làm việc, nghỉ ngơi về chính sách bảo hiểm xã hội. Nắm chắc những nội dung của thỏa ước lao động tập thể ở cơ sở, đây là căn cứ để tổ trưởng công đoàn vận động, tổ chức cho công nhân lao động và đoàn viên công đoàn trong tổ thực hiện. Đồng thời là cơ sở để tổ trưởng công đoàn hướng dẫn, giúp đỡ các thành viên trong tổ ký giao kết hợp đồng lao động với người sử dụng lao động và đại diện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của công nhân, lao động trong tổ.

Nắm các quyền công đoàn được quy định trong luật Công đoàn. Bộ luật lao động và trong các Nghị định của Chính phủ để thực hiện quyền đại diện bảo vệ quyền, lợi ích của công nhân, viên chức, lao động trong tổ, quyền tham gia quản lý, kiểm tra, giám sát thực hiện chế độ, chính sách, pháp luật liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của công nhân, lao động.

- Nắm vững tình hình sản xuất, kinh doanh, công tác của đơn vị, chương trình kế hoạch hoạt động của CĐCS, Công đoàn bộ phận để đề ra chương trình, kế hoạch hoạt động và tổ chức thực hiện chương trình, kế hoạch hoạt động tổ công đoàn cho phù hợp.

2. Tổ chức thực hiện các nội dung hoạt động của tổ công đoàn.

Trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập kinh tế quốc tế, tổ công đoàn cần phải không ngừng đổi mới nội dung, phương pháp hoạt động cho phù hợp với điều kiện cụ thể của tổ công đoàn và tình hình mới. Hoạt động của tổ công đoàn, tổ trưởng công đoàn cần tập trung chỉ đạo hoạt động vào một số nội dung cơ bản sau:

2.1. Chỉ đạo hoạt động bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, công nhân lao động trong tổ:

Lợi ích hợp pháp, chính đáng cơ bản của CNVC-LĐ nói chung, của công nhân, lao động trong tổ nói riêng gồm lợi ích vật chất, lợi ích tinh thần. Trong điều kiện hiện nay lợi ích vật chât của công nhân, lao động là đảm bảo việc làm ổn định và thu nhập tương xứng với sức lao động của họ bỏ ra, là được đảm bảo về điều kiện làm việc, an toàn vệ sinh, được quan tâm thực hiện đầy đủ các chế độ, chính sách, như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế… Lợi ích tinh thần của công nhân, lao động là được tôn trọng và đối xử bình đẳng, được tạo cơ hội, điều kiện để học tập, làm việc, được quan tấm đến các hoạt động văn hóa, xã hội… Để đảm bảo lợi ích vật chất, tinh thần của người lao động trong tổ, một mặt tổ công đoàn cần vận động, tổ chức để cùng nhau lao động làm việc với năng xuất, chất lượng và hiệu quả cao, phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Đối với tổ công đoàn, công chức, viên chức phấn đấu hoàn thành và hoàn thành đúng chức trách, nhiệm vụ được giao, để cơ quan, doanh nghiệp không ngừng phát triển, người lao động có việc làm ổn định, và thu nhập đảm bảo cuộc sống.

Mặt khác để bảo vệ được quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của công nhân, lao động. Tổ trưởng công đoàn cần quan tâm đến các nội dung hoạt động sau:

- Giúp đỡ, hướng dẫn công nhân, lao động trong tổ kí giao kết HĐLĐ với người sử dụng lao động theo đúng quy định của pháp luật.

- Vận động, giúp đỡ người lao động thực hiện nghiêm những quy định trong hợp đồng lao động và thoả ước lao động tập thể.

- Giám sát thực hiện đúng các điều khoản đã giao kết trong HĐLĐ và thực hiện các chế độ, chính sách của Nhà nước. Nắm bắt tâm tư, nguyện vọng và những bức xúc của công nhân, lao động để có biện pháp cụ thể trong tổ chức hoạt động tổ công đoàn, nhằm đáp ứng yêu cầu, tâm tư, nguyện vọng của công nhân, lao động, ngăn chặng kịp thời đình công không theo đúng trình tự của pháp luật.

- Tổ chức cho công nhân lao động trong tổ tham gia quản lý sản xuất, kinh doanh, tham gia thoả ước lao động tập thể (khi công đoàn cơ sở xây dựng xong dự thảo TƯLĐTT và lấy ý kiến người lao động).

- Đại diện người lao động trong tổ đề xuất, kiến nghị với người sử dụng lao động, cải thiện điều kiện lao động, thực hiện nghiêm các chế độ chính sách đối với người lao động.

2.2. Chỉ đạo công tác tham gia quản lý của tổ công đoàn:

Tổ công đoàn tham gia quản lý, thực chất là để chăm lo bảo vệ quyền, lợi ích trước mắt và lâu dài của công nhân lao động trong tổ tốt hơn, là hình thức tổ chức để công nhân lao động trong tổ phát huy dân chủ, đóng góp chí tuệ của mình vào tìm biện pháp tổ chức sản xuất kinh doanh, quản lý các nguồn lực của tổ, của cơ quan, doanh nghiệp để hiệu quả sản xuất, kinh doanh của cơ quan, doanh nghiệp ngày một tăng. Do vậy tổ trưởng công đoàn cần quan tâm tổ chức cho công nhân, lao động và đại diện cho công nhân, lao động trong tổ tham gia với tổ trưởng sản xuất, với người sử dụng lao động tổ chức sản xuất, quản lý tổ và cơ quan doanh nghiệp ngày một tốt hơn. Nội dung tham gia quản lý của tổ trong điều kiện hiện nay nên tập trung vào tìm các biện pháp tổ chức sản xuất kinh doanh có hiệu quả, như tham gia phân công, bố trí, sử dụng lao động phù hợp với năng lực, sở trường của người lao động nhằm đảm bảo việc làm, tăng thu nhập cho các thành viên trong tổ, tham gia tìm biện pháp mở rộng thị trường tạo việc làm và điều kiện làm việc cho người lao động, tham gia trong công tác tổ chức tiền lương, định mức lao động, tham gia xây dựng, hoàn thiện nội quy, quy chế cơ quan, doanh nghiệp và tổ chức thực hiện nghiêm nội quy, quy chế doanh nghiệp hoặc cơ quan, đơn vị…

a. Các hình thức công đoàn tham gia quản lý.

Để phát huy dân chủ, tập hợp trí tuệ của công nhân, lao động trong tổ, tham gia quản lý có hiệu quả, tổ trưởng công đoàn cần nắm vững và vận dụng linh hoạt, sáng tạo các hình thức tham gia cơ bản sau, cho phù hợp với điều kiện cụ thể của tổ:

- Tổ chức hội nghị công nhân, lao động trong tổ, để dân chủ bàn bạc, thảo luận những vấn đề liên quan đến việc thực hiện nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh, đến thu nhập, các biện pháp đảm bảo đời sống của công nhân, lao động.

- Tổ chức cho đoàn viên, công nhân, viên chức, lao động tham gia xây dựng Thoả ước lao động tập thể, tìm biện pháp thực hiện những nội dung của Thoả ước lao động tập thể, đảm bảo hài hoà lợi ích của người lao động, người sử dụng lao động và lợi ích Nhà nước.

- Giám sát việc thực hiện nội quy, quy chế cơ quan, doanh nghiệp, hợp đồng lao động, Thoả ước lao động tập thể, các chính sách, pháp luật của Nhà nước có liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ của công nhân, viên chức, lao động trong tổ.

- Đề xuất, kiến nghị với CĐCS, với tổ sản xuất hoặc tổ công tác, đặc biệt là với người sử dụng lao động để họ quan tâm cải thiện điều kiện làm việc, đảm bảo an toàn vệ sinh lao động, quan tâm đào tạo bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của công nhân, lao động trong tổ, để người lao động có đủ điều kiện, năng lực thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Đặc biệt cần chú trọng đề xuất với người sử dụng lao động quan tâm đến đời sống vật chất, tinh thần của người lao động, nhằm tạo động lực gắn bó với người lao động với tập thể góp phần thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển.

b. Vận động, tổ chức công nhân lao động trong tổ hưởng ứng các phong trào thi đua do công đoàn cơ sở tổ chức, phát động.

Thi đua là giải pháp quan trọng để khơi dạy mọi tiềm năng trong CNVC-LĐ, góp phần thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển. Do vậy khi công đoàn cơ sở tổ chức phát động các phong trào thi đua, một mặt tổ công đoàn cần tuyên truyền vận động để mọi công nhân, lao động nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác thi đua, lợi ích cá nhân, lợi ích tập thể và lợi ích xã hội của thi đua để cổ vũ nâng cao tinh thần trách nhiệm của tất cả các thành viên trong tổ nỗ lực tham gia thi đua. Mặt khác tổ trưởng công đoàn cần cùng các thành viên trong tổ bàn bạc tìm các giải pháp tổ chức thực hiện tốt các mục tiêu, nội dung của phong trào thi đua. Đồng thời thông qua việc tổ chức hưởng ứng các phong trào thi đua, tổ công đoàn lựa chọn những cá nhân điển hình tiên tiến để đề nghị động viên, khen thưởng kịp thời và để tuyên truyền nhân rộng các điển hình tiên tiến.

2.3. Chỉ đạo đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao năng lực làm chủ cho CNVC-LĐ.

Tuyên truyền giáo dục công nhân lao động là chức năng của tổ chức Công đoàn, các cấp công đoàn cần quan tâm tổ chức thực hiện tốt chức năng này. Đối với tổ công đoàn, tổ trưởng công đoàn cần quan tâm chỉ đạo công tác tuyên truyền, giáo dục tập trung vào một số nội dung chủ yếu sau:

a). Tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, nghị quyết của cấp ủy Đảng của công đoàn cấp trên, chính sách, pháp luật của Nhà nước có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của công nhân, lao động.

Tổ trưởng công đoàn cần tập trung tuyên truyền, phổ biến những quy định của Bộ luật Lao động, Luật Bảo hiểm xã hội liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của người lao động, tuyên truyền, phổ biến nội dung của Thỏa ước lao động, các nội quy, quy chế ở cơ quan, đơn vị, để mọi thành viên trong tổ nắm vững và tự giác phấn đấu thực hiện nhiệm vụ được quy định trong nội quy, quy chế và trong Thỏa ước lao động tập thể. Đồng thời để công nhân, lao động trong tổ tự bảo vệ quyền và lợi ích của mình khi bị vi phạm.

- Cần tuyên truyền, phổ biến về vị trí, vai trò, chức năng của công đoàn, quyền lợi nghĩa vụ của đoàn viên công đoàn, sự cần thiết phải gia nhập công đoàn và tham gia hoạt động công đoàn, nhằm nâng cao tinh thần tự giác của công nhân, lao động đối với việc gia nhập công đoàn và tự giác tham gia hoạt động công đoàn.

Tuyên truyền vận động công nhân lao động trong tổ chấp hành nghiêm chế độ chính sách của Nhà nước, nội quy, quy chế của cơ quan, doanh nghiệp, phấn đấu lao động với năng xuất, chất lượng, hiệu quả ngày càng cao, tích cực tham gia đời sống văn hóa, đấu tranh phòng chống các tệ nạn xã hội, xây dựng tập thể đoàn kết, thương yêu, đùm bọc lẫn nhau.

b. Vận động, giúp đỡ công nhân, viên chức học tập nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn, nghiệp vụ.

Học tập nâng cao trình độ học vấn chuyên môn nghề nghiệp đáp ứng được yêu cầu sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế là yêu cầu khách quan và nhiệm vụ cấp bách của mỗi người, mỗi tập thể trong giai đoạn hiện nay. Đối với người lao động thực chất của việc học tập nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn nghề nghiệp là để có điều kiện thực hiện tốt hơn nhiệm vụ được giao, để giữ được việc làm ổn định và nâng cao thu nhập. Tổ trưởng công đoàn, cần quan tâm tuyên truyền, vận động để công nhân lao động nhận thức được lợi ích của việc học tập, cổ vũ mọi công nhân lao động tự giác khắc phục khó khăn, phấn đấu học tập nâng cao trình độ. Mặt khác tổ trưởng công đoàn cần quan tâm vận động, tổ chức công nhân lao động trong tổ giúp đỡ, tạo điều kiện cho nhau học tập nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn nghề nghiệp. Tổ trưởng công đoàn cần đề xuất, kiến nghị người sử dụng lao động quan tâm, tạo điều kiện về thời gian, về vật chất để mọi công nhân lao động được học tập đồng thời đề xuất những biện pháp khích lệ kịp thời về tinh thần nhằm khuyến khích, động viên công nhân, lao động trong tổ học tập nâng cao trình độ.

c) Vận động, tổ chức đoàn viên, công nhân, viên chức, lao động tham gia các hoạt động như: Văn nghệ, thể thao, tham quan, du lịch, các hoạt động vui chơi giải trí, các hoạt động nhằm đấu tranh ngăn chặn các tệ nạn xã hội, nhằm cải thiện đời sống tinh thần cho công nhân, viên chức, lao động góp phần nâng cao dân trí, xây dựng môi trường sống, làm việc lành mạnh.

2.4. Phân công đoàn viên hoạt động:

Sức mạnh của tổ công đoàn là chỗ thu hút được đông đảo công nhân lao động trong tổ tự giác gia nhập công đoàn và tham gia hoạt động công đoàn. Nên căn cứ để đánh giá kết quả hoạt động của tổ công đoàn là chỗ tổ công đoàn có thu hút được đông đảo công nhân, lao động gia nhập công đoàn và gắn bó với tổ chức công đoàn không.

Do vậy trong tổ chức hoạt động tổ công đoàn, tổ trưởng công đoàn cần chú trọng công tác phân công đoàn viên hoạt động. Khi phân công đoàn viên hoạt động, tổ công đoàn cần căn cứ vào năng lực, sở trường của từng đoàn viên để phân công công việc cho phù hợp.

Nội dung công tác phân công đoàn viên đảm nhận một, hay một vài nội dung hoạt động công đoàn:

Một là: Phân công cho cá nhân đoàn viên hoặc một nhóm đoàn viên đảm nhận từng nội dung hoạt động cụ thể như: phân công đoàn viên theo dõi giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật, phân công đoàn viên theo dõi thực hiện các chỉ tiêu thi đua, theo dõi thực hiện an toàn, vệ sinh lao động, phân công đoàn viên phụ trách hoạt động văn nghệ, thể thao, phụ trách hoạt động trong lĩnh vực đời sống, thăm hỏi đoàn viên ốm đau hoặc gia đình đoàn viên có người ốm đau…

Hai là: Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, giúp đỡ đoàn viên hoạt động để thực hiện tốt những nội dung hoạt động đã được phân công.

Ba là: Trong sinh hoạt tổ công đoàn, tổ trưởng công đoàn cần công khai nhận xét, đánh giá khách quan những kết quả thực hiện nhiệm vụ của tổ giao cho đoàn viên, khi nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ cần nêu rõ số lượng và chất lượng công việc đã hoàn thành của từng người hoặc của mỗi nhóm đoàn viên, chú trọng động viên, khích lệ kịp thời những đoàn viên tích cực và có biện pháp giúp đỡ những đoàn viên chưa hoàn thành nhiệm vụ giao.

Bốn là: Đề xuất với công đoàn cơ sở, khen thưởng những cá nhân, tập thể đạt kết quả hoạt động xuất sắc ở tổ công đoàn.

* Trong các định hướng nội dung cơ bản về tổ chức hoạt động của tổ trưởng công đoàn nêu trên tổ trưởng công đoàn trong các thành phần kinh tế, các loại hình cơ sở cần nghiên cứu vận dụng linh hoạt, sáng tạo cho phù hợp với đặc điểm cụ thể của đơn vị mình, tổ mình, nhằm vận động, tập hợp đông đảo đoàn viên nổ lực lao động, sản xuất và tham gia công tác công đoàn, góp phần tạo nên sức mạnh đồng thuận vượt qua mọi khó khăn gian khổ góp phần thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của công đoàn và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh.

Thùy Dương