https://media02.vuit.org.vn//Images/Upload/User/Thuylinh/2025/10/z3455609709808-8ff7ece41384d608f7b3e775e67d20da20251018174351.jpg
Nhằm tạo cơ sở pháp lý rõ ràng và thống nhất trong việc xử lý các vi phạm về đóng bảo hiểm, Chính phủ đã ban hành Nghị định 274 hướng dẫn chi tiết cách xác định các hành vi chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, đồng thời quy định cụ thể về các trường hợp được miễn trừ trách nhiệm và phương pháp tính tiền phạt.
Xác định các trường hợp được miễn trừ trách nhiệm
Một nội dung quan trọng của Nghị định là quy định về các trường hợp không bị coi là trốn đóng.
Cụ thể, người sử dụng lao động sẽ được xem xét miễn trừ trách nhiệm nếu việc chậm đóng xuất phát từ những nguyên nhân bất khả kháng khách quan và đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công bố, chẳng hạn như: các thảm họa thiên tai gây ảnh hưởng nghiêm trọng (bão, lũ, ngập lụt, động đất, hỏa hoạn lớn), các dịch bệnh nguy hiểm làm gián đoạn hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoặc những tình trạng khẩn cấp khác theo quy định của pháp luật.
Mặc dù được xem xét miễn trách nhiệm trốn đóng, nhưng những trường hợp này vẫn phải hoàn thành nghĩa vụ đóng khi điều kiện cho phép.
Phân định rõ hành vi chậm đóng và trốn đóng
Nghị định 274 đã vạch ra ranh giới rõ ràng giữa hai hành vi. Theo đó, chậm đóng là việc người sử dụng lao động nộp tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp sau thời hạn quy định. Khoản tiền phải đóng cho người lao động đã làm việc nhưng chưa được đăng ký tham gia bảo hiểm trong vòng 60 ngày kể từ khi hết thời hạn cũng được tính là tiền chậm đóng.
Trong khi đó, hành vi trốn đóng bị xác định khi người sử dụng lao động cố tình không đăng ký tham gia cho người lao động, nộp tiền bảo hiểm chậm quá 60 ngày sau thời hạn, hoặc khai báo mức lương của người lao động thấp hơn thực tế để giảm số tiền phải đóng. Số tiền trốn đóng được tính bao gồm cả phần nghĩa vụ doanh nghiệp phải đóng và phần chênh lệch phát sinh do khai báo sai.
Cơ sở tính tiền phạt và thời điểm xác định vi phạm
Về chế tài xử lý, cơ quan bảo hiểm xã hội sẽ tính một khoản tiền phải nộp thêm bằng 0,03% mỗi ngày trên tổng số tiền chậm đóng hoặc trốn đóng.
Thời điểm bắt đầu tính ngày vi phạm được quy định cụ thể tùy theo phương thức đóng của đơn vị và thời điểm cơ quan bảo hiểm xã hội ban hành văn bản đôn đốc. Ví dụ, nếu doanh nghiệp đã bị đôn đốc bằng văn bản sau 45 ngày kể từ hạn đóng mà vẫn không thực hiện, ngày trốn đóng sẽ bắt đầu được tính từ ngày thứ 15 kể từ khi văn bản đôn đốc được ban hành.
Những quy định chi tiết này cung cấp một công cụ pháp lý minh bạch cho cơ quan bảo hiểm xã hội để xác định và xử lý vi phạm. Việc này không chỉ nhằm siết chặt kỷ luật tài chính mà còn góp phần tăng cường trách nhiệm của người sử dụng lao động, đảm bảo quyền lợi an sinh của người lao động được thực thi đầy đủ.
Phương Mai (nguồn: tapchicongthuong.vn)