Đối thoại giữa người sử dụng lao động (NSDLĐ) và người lao động (NLĐ) là hình thức quan trọng trong việc triển khai quy chế dân chủ cơ sở.

Đối thoại tại nơi làm việc là việc trao đổi trực tiếp giữa NSDLĐ với người NLĐ hoặc đại diện tập thể lao động nhằm chia sẻ thông tin, tăng cường sự hiểu biết giữa người sử dụng lao động và người lao động, là phương tiện hữu ích để bảo đảm việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc. Đây là vấn đề mới được thể chế hóa tại Bộ luật Lao động 2012.

Theo Nghị định số 60/2013/NĐ-CP ngày 19/6/2013 doanh nghiệp phải công khai để NLĐ kiểm tra, giám sát:

- Kết quả sản xuất, kinh doanh; phương hướng, nhiệm vụ, biện pháp phát triển sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

- Nội quy, quy chế, quy định, điều lệ hoạt động của doanh nghiệp.

- Tình hình thực hiện các chế độ, chính sách liên quan đến quyền, lợi ích của NLĐ.

- Việc ký kết, thực hiện thỏa ước lao động tập thể; thực hiện nghị quyết hội nghị NLĐ, nghị quyết CĐCS.

- Công khai tài chính về việc trích lập và sử dụng quỹ khen thưởng, quỹ phúc lợi; trích nộp kinh phí công đoàn, BHXH, BHYT, BHTN,...

- Các nội dung khác theo quy định của pháp luật.

NSDLĐ chủ trì, Công đoàn phối hợp tổ chức đối thoại định kỳ 03 tháng một lần để trao đổi, thảo luận về tình hình sản xuất, kinh doanh của NSDLĐ; việc thực hiện hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể, nội quy, quy chế và cam kết, thỏa thuận khác tại nơi làm việc; điều kiện làm việc; yêu cầu của NLĐ, tập thể lao động đối với NSDLĐ; yêu cầu của NSDLĐ với NLĐ, tập thể lao động và các nội dung khác mà hai bên quan tâm. Trường hợp trùng với hội nghị NLĐ (12 tháng 1 lần, thường tổ chức vào quý I hàng năm trước đại hội cổ đông) thì không phải tổ chức đối thoại. Trường hợp đủ 90 ngày kể từ khi kết thúc cuộc đối thoại liền kề mà không có bên nào đề xuất nội dung đối thoại thì NSDLĐ và Chủ tịch CĐCS gặp mặt, trao đổi thống nhất, ký biên bản tiếp tục thực hiện các vấn đề đã thống nhất trong các kỳ đối thoại trước đó đang thực hiện dở dang thay cho việc tổ chức đối thoại định kỳ kỳ này.

Thành viên tham gia đối thoại gồm thành viên đương nhiên là toàn bộ BCH CĐCS và thành viên bầu tại hội nghị NLĐ (khoảng 30 đến 50% so với số ủy viên BCH CĐCS). Đối thoại định kỳ chỉ được tiến hành với sự có mặt ít nhất 2/3 số thành viên đại diện mỗi bên.

Trường hợp một bên có yêu cầu tổ chức đối thoại (đột xuất) thì trong thời hạn 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận được nội dung yêu cầu đối thoại, NSDLĐ có trách nhiệm chủ trì phối hợp với tổ chức đại diện tập thể lao động tại cơ sở tổ chức đối thoại.

Ngoài 2 hình thức đối thoại và hội nghị lao động, doanh nghiệp có thể sử dụng các hình thức thực hiện dân chủ khác như cung cấp và trao đổi thông tin tại các cuộc họp lãnh đạo chủ chốt hoặc tại các cuộc họp từ tổ, đội đến toàn doanh nghiệp hoặc tại các cuộc họp chuyên môn của các phòng, ban, phân xưởng, tổ, đội sản xuất; niêm yết công khai ở những địa điểm thuận lợi tại doanh nghiệp; cung cấp thông tin qua hệ thống truyền thanh, thông tin nội bộ, mạng internet hoặc bằng văn bản, các ấn phẩm sách, báo gửi đến từng NLĐ, phòng, ban, phân xưởng, tổ, đội sản xuất; hòm thư góp ý kiến; tổ chức lấy ý kiến trực tiếp NLĐ, do NSDLĐ, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội trong doanh nghiệp thực hiện; biểu quyết tại các cuộc họp, hội nghị trong doanh nghiệp; kiến nghị, khiếu nại, tố cáo theo quy định của pháp luật.

Tuy vậy, hình thức đối thoại và hội nghị NLĐ vẫn là hình thức có hiệu quả nhất vì có sự trao đổi trực tiếp giữa NLĐ và NSDLĐ. Nhận thức được tầm quan trọng của quy chế dân chủ đối với việc bảo vệ quyền, lợi ích của NLĐ, Tổng liên đoàn đã có Hướng dẫn số 1755/HD-TLĐ ngày 20/11/2013 v/v Công đoàn tham gia xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc, mới đây là Hướng dẫn số 1499/HD-TLĐ ngày 21/9/2015 v/v Công đoàn tham gia tổ chức hội nghị NLĐ và xây dựng quy chế đối thoại tại doanh nghiệp. Đây là những hướng dẫn hết sức cụ thể giúp Công đoàn các cấp thuận lợi triển khai thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. Văn phòng TVPL Công đoàn Công Thương Việt Nam xin giới thiệu tới các CĐCS và đoàn viên, NLĐ  toàn văn 2 văn bản quan trọng này.

Hướng dẫn Công đoàn tham gia xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc

Hướng dẫn Công đoàn tham gia tổ chức hội nghị NLĐ và xây dựng quy chế đối thoại tại doanh nghiệp

 VP TVPL CĐCTVN