https://media02.vuit.org.vn//Images/Upload/User/Thuylinh/2025/6/img_ky-luat-sa-thai-nguoi-lao-dong.c48fegle_z1suknk.jpg
Trong Dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) dự kiến trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến, Bộ Công an đề xuất mức phạt tiền với tội danh sa thải người lao động, buộc công chức, viên chức thôi việc trái luật lên tới 400 triệu đồng hoặc phạt tù 3 năm.
Bộ Công an đề xuất tăng mức phạt tiền với hành vi buộc thôi việc, sa thải liên quan đến người lao động, công chức, viên chức. Đề xuất của Bộ Công an được nêu tại Điều 162 trong dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi).
Bộ Công an đề xuất tăng phạt tiền tới 400 triệu đồng khi sa thải lao động trái luật
Theo đó, người nào vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác mà thực hiện một trong các hành vi sau đây gây hậu quả nghiêm trọng, thì bị phạt tiền từ 20 triệu - 200 triệu đồng (mức phạt hiện hành là 10 triệu - 100 triệu đồng), phạt cải tạo không giam giữ đến 1 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 1 năm:
Ra quyết định buộc thôi việc trái pháp luật đối với công chức, viên chức; Sa thải trái pháp luật đối với người lao động; Cưỡng ép, đe dọa buộc công chức, viên chức, người lao động phải thôi việc.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 100 triệu - 400 triệu đồng (mức phạt hiện hành là 100 triệu - 200 triệu đồng) hoặc phạt tù từ 1 năm đến 3 năm:
Đối với 2 người trở lên; Đối với phụ nữ mà biết là có thai; Đối với người đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi; Làm người bị buộc thôi việc, người bị sa thải tự sát; Gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng khác.
Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 1 năm đến 5 năm.
Hiện nay, quy định về nghĩa vụ của công ty khi sa thải nhân viên trái pháp luật được nêu tại Điều 41, Bộ luật Lao động 2019. Cụ thể như sau: - Phải nhận người lao động trở lại làm việc theo hợp đồng lao động đã giao kết; phải trả tiền lương, đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp trong những ngày người lao động không được làm việc và phải trả thêm cho người lao động một khoản tiền ít nhất bằng 02 tháng tiền lương theo hợp đồng lao động. Sau khi được nhận lại làm việc, người lao động hoàn trả cho người sử dụng lao động các khoản tiền trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm nếu đã nhận của người sử dụng lao động. Trường hợp không còn vị trí, công việc đã giao kết trong hợp đồng lao động mà người lao động vẫn muốn làm việc thì hai bên thỏa thuận để sửa đổi, bổ sung hợp đồng lao động. Trường hợp vi phạm quy định về thời hạn báo trước quy định tại khoản 2, Điều 36, Bộ luật Lao động 2019 thì phải trả một khoản tiền tương ứng với tiền lương theo hợp đồng lao động trong những ngày không báo trước. - Trường hợp người lao động không muốn tiếp tục làm việc thì ngoài khoản tiền phải trả quy định tại khoản 1, Điều 41, Bộ luật Lao động 2019 người sử dụng lao động phải trả trợ cấp thôi việc theo quy định tại Điều 46, Bộ luật Lao động 2019 để chấm dứt hợp đồng lao động. - Trường hợp người sử dụng lao động không muốn nhận lại người lao động và người lao động đồng ý thì ngoài khoản tiền người sử dụng lao động phải trả theo quy định tại khoản 1, Điều 41, Bộ luật Lao động 2019 và trợ cấp thôi việc theo quy định tại Điều 46, Bộ luật Lao động 2019, hai bên thỏa thuận khoản tiền bồi thường thêm cho người lao động nhưng ít nhất bằng 02 tháng tiền lương theo hợp đồng lao động để chấm dứt hợp đồng lao động. |
Phần lớn người lao động tỏ ra đồng tình với đề xuất xử lý hình sự hành vi sa thải trái pháp luật, bởi họ cho rằng mức phạt hiện nay còn quá nhẹ, không đủ sức răn đe.
Chị Nguyễn Thị Xuyến, công nhân một công ty may tại Nam Định, chia sẻ: “Nhiều khi sếp chỉ cần không ưa là tìm cách đẩy mình ra, dù mình không vi phạm gì. Nếu có quy định xử lý hình sự, ít nhất họ cũng phải cân nhắc, không dám tùy tiện nữa. Chúng tôi cần một luật mạnh để bảo vệ mình. Phạt tù là biện pháp cứng rắn, nhưng tôi nghĩ là cần thiết nếu muốn chấm dứt kiểu sa thải vô lý mà không ai bị xử lý”.
Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng cần làm rõ tiêu chí “trái pháp luật” để tránh việc áp dụng thiếu khách quan. Chị Trần Thu Linh, nhân viên văn phòng tại Hà Nội, nêu quan điểm: “Tôi ủng hộ tăng chế tài, nhưng cần có cơ chế giải trình rõ ràng. Nếu không, doanh nghiệp sẽ e ngại trong xử lý nhân sự, còn người lao động cũng khó đòi quyền khi không biết chứng minh ai đúng, ai sai”.
Việc sa thải, buộc thôi việc trái pháp luật không chỉ là vi phạm quyền làm việc, mà còn đẩy người lao động và gia đình họ vào hoàn cảnh bất ổn cả về kinh tế lẫn tinh thần. Thực tế cho thấy, dù Luật Lao động, Luật Cán bộ, công chức và nhiều văn bản khác đã có quy định chặt chẽ, nhưng việc xử lý những hành vi vi phạm trong thực tế còn nhẹ, chủ yếu dừng ở mức xử phạt hành chính hoặc hòa giải.
Đề xuất của Bộ Công an lần này là một tín hiệu mạnh mẽ, thể hiện quyết tâm của Nhà nước trong việc bảo vệ người lao động, công chức, viên chức khỏi những hành vi tùy tiện, lợi dụng chức vụ để xâm phạm quyền lợi của người khác.
Quan trọng hơn, nếu được thông qua và thực thi nghiêm minh, quy định này sẽ tạo ra sức răn đe thực chất, buộc các doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức phải hành xử có trách nhiệm và thượng tôn pháp luật.
Tuy vậy, để luật thực sự đi vào cuộc sống, ngoài quy định cụ thể, cần có hệ thống giám sát chặt chẽ, sự vào cuộc của tổ chức công đoàn và đặc biệt là nâng cao năng lực pháp lý, khả năng tự bảo vệ mình của người lao động.
Phương Mai (nguồn: laodongcongdoan.vn)