"Quan liêu là nói cán bộ, chứ còn đồng bào xã viên mệnh lệnh gì ai. Còn tham ô thì cũng thường do mấy chú có chức có quyền lợi dụng mà tham ô, tình hình mất dân chủ cũng thế… Phải loại trừ cho nhanh chừng nào tốt chừng ấy các tệ nạn quan liêu, mệnh lệnh, tham ô, lãng phí'' (Hồ Chí Minh)

Vào dịp Tết năm độc lập đầu tiên của nước Việt Nam mới, khi trả lời phỏng vấn các nhà báo, Hồ chủ tịch nói: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành".

Cũng xuất phát từ ham muốn tột bậc đó, ngay sau ngày Tuyên ngôn độc lập Người đã chủ toạ phiên họp đầu tiên của Hội đồng Chính phủ nước Việt Nam dân chủ cộng hoà. Tại phiên họp quan trọng này Người nêu sáu nhiệm vụ cấp bách cần làm ngay đó là: "Phát động phong trào tăng gia sản xuất để chống nạn đói, mở ngay cuộc lạc quyên gạo để cứu giúp người nghèo; mở chiến dịch chống nạn mù chữ; mở chiến dịch giáo dục cần, kiệm, liêm, chính để bài trừ những thói hư tật xấu do chế độ thực dân để lại; bỏ ngay thuế thân, thuế chợ, thuế đò, tuyệt đối cấm hút thuốc phiện..." Ngày 17.10.1945 Báo Cứu Quốc đăng thư của Người gửi UBND các kỳ, tỉnh, huyện và làng. Trong thư Bác đã chỉ rõ những lỗi lầm mà các cấp chính quyền ở một số nơi lúc bấy giờ mắc phải như: cậy thế, tham ô, hủ hoá, tư túng, chia rẽ, kiêu ngạo... Những lỗi lầm sai sót đó đã làm ảnh hưởng đến uy tín của cách mạng, đến mối quan hệ giữa chính quyền, giữa Đảng với nhân dân. Người căn dặn: "Việc gì có lợi cho dân ta phải hết sức làm. Việc gì có hại đến dân ta phải hết sức tránh". 

Ngày 3.4.1946 Người ký sắc lệnh lập "Ban Trung ương vận động đời sống mới" nhằm giáo dục cho cán bộ và nhân dân tư tưởng cần, kiệm, liêm, chính xoá bỏ tư tưởng và tập quán lạc hậu của chế độ thực dân phong kiến. Ngày 17.3.1952 Người viết bài chống quan liêu, tham ô, lãng phí. Bài báo có đoạn: "Quan liêu, tham ô, lãng phí là tội ác. Phải tẩy sạch nó để thực hiện cần, kiệm, liêm, chính để đẩy mạnh thi đua sản xuất và tiết kiệm, để đưa kháng chiến đến thắng lợi, kiến quốc đến thành công, để xây dựng thuần phong mỹ tục trong toàn dân, toàn quốc''. 

Chúng ta từng biết, trong kháng chiến chống Pháp, Bác đã từng ký lệnh tử hình đối với Trần Dự Châu, đại tá phụ trách quân nhu vì tội tham nhũng. Về vấn đề chống lãng phí, trong bài đăng báo Nhân dân 20.6.1959 phê phán một số địa phương mổ bò bừa bãi, Bác viết: ''Hội nghị xóm mổ bò. Hội nghị xã mổ bò. Hội nghị Huyện cũng mổ bò! Ngược đời hơn nữa là: Hội nghị phụ lão bàn về sản xuất và tiết kiệm, hội nghị liên hoan tổ đổi công và khai mạc HTX nông nghiệp cũng đều mổ bò! Có HTX mổ đến 2 con! Đó là lãng phí rất nghiêm trọng và khá phổ biến." Trong bài nói chuyện của Bác Hồ với cán bộ và nhân dân Hà Bắc tại cuộc mít tinh ở sân vận động thị xã Bắc Giang ngày 17.10.1963 Người kêu gọi: ''... Phải chống tham ô, lãng phí, quan liêu. Phải chấm dứt những tệ nạn xấu xa do xã hội cũ để lại, như lười biếng, cờ bạc, buôn gian bán lậu, tiêu sài xa xỉ, gả bán, cưỡng ép v.v… Để sửa chữa khuyết điểm, phát huy ưu điểm đồng bào các dân tộc phải nâng cao ý thức làm chủ và tinh thần cần kiệm xây dựng nước nhà. Cán bộ phụ trách các ngành từ tỉnh đến xã phải đi sâu, đi sát cơ sở, phải thực sự quan tâm đời sống nhân dân. Phải một lòng một dạ phục vụ nhân dân''. Bác đánh giá rất cao vai trò lãnh đạo của cán bộ lãnh đạo và đòi hỏi nghiêm khắc phẩm chất, năng lực của họ. Ngày 1 Tết Đinh Mùi (1967) khi về thăm Hà Bắc lần cuối cùng Bác nói:''Hà Bắc có nhiều ưu điểm, nhưng cũng có nhiều khuyết điểm. Có những khuyết điểm đó là do đâu?... Bác nghe nói thói quan liêu, mệnh lệnh, tham ô, mất dân chủ ở đây vẫn còn nhiều. Việc này Bác hỏi đồng baò có thể trả lời, bởi vì hỏi các cô, các chú cán bộ thì khó trả lời. Quan liêu là nói cán bộ, chứ còn đồng bào xã viên mệnh lệnh gì ai. Còn tham ô thì cũng thường do mấy chú có chức có quyền lợi dụng mà tham ô, tình hình mất dân chủ cũng thế‘'. Trong buổi nói chuyện với đồng bào Bác còn yêu cầu: "Cán bộ phải tôn trọng dân chủ, nhưng đồng bào phải đòi quyền dân chủ nhân dân của mình. Mình làm cách mạng để thực hiện dân chủ, không phải làm cách mạng để thành ''Cán chủ''. Phải loại trừ cho nhanh chừng nào tốt chừng ấy các tệ nạn quan liêu, mệnh lệnh, tham ô, lãng phí''.

Sau 20 năm trên đường đổi mới chúng ta đã giành nhiều thắng lợi to lớn như Đại hội X của Đảng đã khẳng định, nhưng tham nhũng, tiêu cực, tham ô, lãng phí, tệ nạn xã hội… vẫn còn nhiều mà toàn Đảng, toàn dân ta đang quyết tâm tiêu diệt. Chúng ta đã có Luật phòng chống tham nhũng; Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí (có hiệu lực từ 1.6.2006) đang được toàn dân hưởng ứng. Đảng ta cũng vừa có Nghị quyết 04 (Khoá X) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng chống tham nhũng nhằm tạo bước chuyển biến tích cực, mạnh mẽ hơn nữa trong nhận thức và hành động của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta về phòng, chống tham nhũng. Và, những lời Bác dạy về phòng chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm chống lãng phí vẫn còn nguyên giá trị tiếp thêm sức mạnh giúp chúng ta trên con đường đổi mới vì sự nghiệp dân giàu, nước mạnh  xã hội công bằng, dân chủ, văn minh./.

Đông Ngàn Tử